O co dokładnie chodziło ze słynnymi słowami „Austria jest wolna”? Kiedy i gdzie zostały one wypowiedziane, a przede wszystkim przez kogo?
Po II wojnie światowej (1939-1945) i następującej po niej dziesięcioletniej okupacji Austria odzyskała w 1955 roku niepodległość i stała się suwerennym państwem. W swoich najważniejszych postanowieniach austriacki traktat państwowy stanowi, że Austria zostaje przywrócona jako niepodległe, demokratyczne państwo w granicach z 1 stycznia 1938 roku.
Poprzedzały to długie negocjacje. Projekty, które miały być wspólnie omawiane przez czterech aliantów (USA, Związek Radziecki, Wielka Brytania, Francja) od 1946 r., zakończyły się niepowodzeniem, m.in. z powodu stanowiska radzieckiego w kwestii„niemieckiej własności” w Austrii.
Zgodnie z decyzją konferencji poczdamskiej z 1 sierpnia 1945 r., mocarstwa okupacyjne mogły rościć sobie prawo do mienia Rzeszy Niemieckiej znajdującego się w ich strefach. Podczas gdy mocarstwa zachodnie pozostawiły to Republice Austrii, Związek Radziecki w pełni to wykorzystał.
Majątek ten długo stanowił przeszkodę w zawarciu traktatu państwowego, który faktycznie planowany był na rok 1950. Tym samym została ona opóźniona o kolejne pięć lat. Dopiero w kwietniu 1955 roku uwidoczniła się zmiana w polityce zagranicznej .
Kanclerz federalny Julius Raab i minister spraw zagranicznych Leopold Figl przyczynili się do zawarcia traktatu państwowego . Raab podobno pojechał do Moskwy z delegacją austriacką zaraz po śmierci Stalina i przekonał Rosjan do zgody na nią
W przeddzień podpisania traktatu w Wiedniu uraczył sowieckiego ministra spraw zagranicznych Mołotowa muzyką na cytrze, a ostro pijący Leopold Figl załatwił usunięcie z traktatu wzmianki o współudziale w wojnie. Figl podobno szepnął Raabowi do ucha: „Raab – teraz Reblaus i wtedy się obudzisz”.
Fragment ten rzeczywiście został wykreślony z Traktatu Państwowego, choć nie wiemy, czy rzeczywiście miało to związek ze słynną Heurigenlied „Reblausa”.
Podpisanie traktatu państwowego odbyło się 15 maja 1955 r. w Sali Marmurowej Pałacu Belwederskiego . Obecni byli ministrowie spraw zagranicznych czterech mocarstw okupacyjnych – Mołotow dla Związku Radzieckiego, Macmillan dla Wielkiej Brytanii, Dulles dla USA i Pinay dla Francji.
Leopold Figl zakończył swoje wystąpienie akceptacyjne spontanicznymi słowami„Austria jest wolna” , które nie zostały przewidziane w protokole. Kronika filmowa pokazała w swojej relacji, jak Figl przedstawił traktat wiwatującym na balkonie ludziom. Wszyscy myśleli, że słynne zdanie zostało wykrzyczane do ludzi z balkonu. To nie mogło się w ogóle udać. Ze względu na poziom hałasu wiwatującego tłumu, słynne słowa nie mogły być tam usłyszane.
Wskazówka dotycząca podróży w czasie: W Górnym Belwederze mieści się słynna Sala Marmurowa, z której rozciąga się piękny widok na miasto.
